Monday, June 17, 2013

post 13 कर्ण

१२ कर्ण
 
Ratna Man Dongol
 
पाण्डवहरु र कौरबहरुले शस्त्र चलाउने बिद्या पहिले कृपाचार्य र पछि द्रोणाचार्यबाट सिकेका थिए । राज परिबारका सामु शस्र चलाउने परीक्षा र  तिनीहरुले आ-आफनो शीप प्रदर्शन गर्ने दिन तोकियो । त्यो तमाशा हेर्न सर्ब साधारण जनतालाई पनि बोलाइएको हुनाले जोशिला उत्सुक ठूलो भीड जम्मा भएको थियो । अर्जुनले अपूर्ब शीप देखाए र भीडले ठूलो प्रशंशा गरे । डाह र बैमनश्यताले दुर्योधनको अनुहार अँध्यारो भएको थियो । दिन बित्न लागेको थियो प्रदर्शनि स्थलको द्वारबाट अचानक मेघ गर्जेको जस्तो ठूलो आवाज आयो । त्यो आवाज शक्तिशालि शस्त्रको चुनौतिको थियो । सबैको दृष्टि त्यतै प-यो । भीडले डराएर चुपचाप बाटो छोडी दिए । भिडबाट तेजवन्त शक्तिशालि देबता समानको नवयुवक भित्र पसेको सबैले देखे । उनले गौरब पूर्बक चारै तिर हेरे, द्रोणाचार्य र कृपाचार्यलाई प्रणाम गरेर अर्जुन तिर लागे । त्यस नवयुबक पनि आफ्नै रगतको भएको भन्ने बारे (#॥गलत, बिबाह भन्दा पहिले सूर्यबाट भएको कुन्तीको छोरा ॥) अनभिज्ञ सबै दाज्युभाइहरु अलमलमा परे । उनि कर्ण थिए । कर्णले अर्जुन तिर हेरेर मेघ गर्जेको जस्तो आवाजमा भने –“तिमीले देखाएको भन्दा राम्रो शीप म देखाउन सक्छु” । द्रोणाचार्यको आज्ञाले युध्द प्रेमी कर्णले तत्कालै सजिलै संग अर्जुनले देखाएको सबै शीपहरु देखाइ दिए । दुर्योधनको हर्ष बढ्यो । उनले कर्णलाई अंकमाल गरेर भने –“ महान भाग्यले हामी कहाँ पठाइएका तिमी शस्रधारीलाई स्वागत छ । यो कुरु राज्य तिम्रो अधिनमा भयो” । कर्णले भन्यो – “म कर्ण हुँ । हे राजन तपाईँ प्रति म कृतज्ञ छु । मैले चाहेको तपाईँको प्रेम र (अर्जुन) पार्थसंग एकला एक द्वन्द मात्र हो” । दुर्योधनले फेरि कर्णलाई च्यापेर छातीमा लगायो र  भन्यो – “मेरो बैभवता सबैको मज्जा लिन पाउने तिमी नै हौ” । दुर्योधनको अन्तस्करणमा प्रेमको भल बगेको थियो । अनादर भएका अर्जुनको भने रीसको ज्वाला फुटेको थियो । कौरबहरुको सन्मान पाएर गौरबपूर्ण पर्बतका शिखर झैँ उभिएका कर्णलाई डरलाग्दो दृष्टीले हेरी अर्जुनले भने- “ओ कर्ण, यदि मैले तिमीलाई मारेँ भने, तिमी नबोलाईकन आएका र बिना आज्ञा बकबास गर्नेहरु सिधै नरकमा जानु पर्ने छ” । कर्णले खिसि गरेर भने –“ओ अर्जुन, यो अखडा तिमी एक्लैको लागि होईन । सबैको लागि खुल्ला छ । देशको सुरक्षाले शक्तिको माग गर्द छ र कानुन पनि यसैमा भर पर्द छ  । कुरा मात्र गर्नु के काम ? कुरा भनेको निर्धाको हतियार हो । कुरा गर्नु सट्टा बाण हान” । यसरी हाँक दिएकोले, हतपत द्रोणको आज्ञा लिएर अर्जुनले आफ्ना दाजु भाइहरुलाई अंकमाल गरेर लडन तयार भए । कर्ण पनि कुरु भाइहरुको आज्ञा लिई हातमा शस्र लिएर भिड्न तयार भए । त्यस बीरहरुका बाबु भएका देबताहरु मानौँ आफ्ना छोराहरुको साहस बढाउन र त्यस भयंकर युध्द हेर्न खोजे जस्तै गरेर मेघराज ईन्द्र र बृहत्तर प्रकाश फैलाएका सूर्यदेबता भास्कर आकाशमा एकै समयमा प्रकट भए । कुन्तीले कर्णलाई कवच र कुणडलिहरु सहित देखे । सबै भन्दा पहिले जन्मेका छोरा भनि चिनेर उनि मुर्छा परिन । तिनीलाई हेरचाह गर्न बिदुरले नोकर्नीलाई अह्राए र मुर्छाबाट बिउँझिन । अब के गर्ने भनि पीर लिएर तिनी त्यसै बसिन् । द्वन्द युद्धको नियमहरु जानेका कृपाचार्य तिनीहरुको बिचमा गएर कर्णलाई बोलाएर भने –“तिमीसंग लड्न तयार भएका राजकुमार पाण्डुका छोरा हुन (॥#हैन, पाण्डुका तर्फबाट कुनै पनि सन्तान थिएन ॥)। तिम्रो बारे बताउ, परिचय देउ । तिम्रो बंश थाहा भए पछि मात्र पार्थले तिमी संग युध्द गर्न सक्ने छ ।  किन भने ठूला कुलमा जन्मेका राजकुमारले जो पायो त्यो लडाकु संगको युद्धमा सरिक हुन मिल्दैन । यो कुरा सुने पछि कर्णले शिर निहु-याए । अघि सरेर दुर्योधनले भने –“कर्ण राजकुमार नभएको कारणले मात्र युद्ध गर्न नपाइने भए त्यो त सजिलै संग समाधान हुन्छ । मैले कर्णलाई अंगको राजाको अभीषेक दिन्छु । अनि उन्ले भीष्म र धृतराष्ट्रको सहमति लियो । गर्नु पर्ने सबै बिधि पु-याएर राज मुकुट, जुहारातहरु, र राजकीय चिन्हहरु दिए । कर्णलाई अंग राज्यको बादशाह पद दिए । युद्ध शुरु हुन लागेकै बेला कर्णका धर्म बाबु सारथी अधिरथ हातमा लौरो लिएर, डरले कामेर त्यस जमघटमा आइपुगे । भरखरै अंगका राजाको अभिषेक पाएका कर्णले उनलाई देख्ने बितिकै शिर नुहाएर बात्शल्य आदर्शले बिनम्र प्रणाम गरे । त्यस बृद्धले कामेर छोरा भनि बोलाएर कर्णलाई अंकमाल गरे । अभिषेकको जलले भिजेको कर्णको टाउकोमा आँसु बगाएर हर्षले रोए । सो  दृष्य देखेर भीम सिँहनाद गरेर हाँसे । र, भने –“ओ उनि त वास्तबमा सारथीका छोरा पो रहेछ । पुर्खालाई सुहाउने गरी रथ हाँक्ने कोर्रा उठाउ । तिमी अर्जुनका हातबाट मर्न योग्य छैनौ, न राजा बनेर अंग राज्यको राज गर्न सुहाउँछौ” ।  यो रीस उठने कुराहरु सुनेर पनि कर्णले केहि नबोलि अस्ताउन लागेको सूर्य तिर हेरे । तर दुर्यधनले झोँकिएर भने- “बीरता भनेको क्षत्रियतालाई चिन्ने कसि हो । महान बीर र महान नदीको मुहान थाहा पाउने कुनै निशाना हुँदैन र खोजनु पनि ब्यर्थको कुरा हो । साना भएर जन्मेका तर पछि ठूला मानिस भएकाहरुको धेरै उदाहरणहरु दिन सक्छु । तिम्रै जन्मको बारे पनि धेरै प्रश्नहरु उठाउन सक्ने बारे पनि मलाई थाहा छ (#॥हे दुर।योधन, किन प्रश्न नउठाएको ? यति बेला कुन्ती, भीष्म, बिदुर, कृष्ण, द्रोण र कृपाचार्यलाई यथार्थ बक्न लगाएको भए कसैले चुनौति दिन सक्ने गरी सदाको लागि तिम्रो विजय हुने थियो ॥)। कवच र कुण्डलीहरु भएका, देबता समानका स्वरुप भएका यस बीर र उनका शस्रलाई हेर । उनको बारेमा जरुर रहस्यमय केहि कुरा छ । मृगबाट बाघ भएर कसरी जन्मन सक्छ ? । तिमीले अंगको राज्य चलाउन अयोग्य भन्यौ, मैले त उनलाई बिश्वको शासन चलाउन सक्ने ठह-याको छु” । उदारताको भावनाले गर्दा धेरै नै रिसाएका दुर्योधनले कर्णलाई आफ्नो रथमा राखेर त्यहाँबाट गए । घाम अस्ताए । भीड हल चल गरेर हटेर गए । बत्तिको उज्यालोमा आफ्ना मनमा लागे अनुसार कसैले अर्जुनको, कसैले कर्णको र कसैले दुर्योधनको प्रशंसा गर्ने जमातहरु भए । सूर्यको छोरा कर्ण र आफ्नो छोरा अर्जुनको बीच ठूलो संघर्ष हुने अनिबार्य भयो भनि इन्द्रलाई अघिबाटै थाहा भयो । ब्राह्मणको भेषमा आएर उनले दान बीर कर्ण कहाँ आएर कवच र कुणडलिहरु दान मागे । इन्द्र आएर यसरी ठग्न खोज्ने छ भनि सूर्य देबताले सपनामा आएर कर्णलाई पहिला नै सचेत गराएका थिए । तै पनि आफु संग मागेको कुरा इष्ट देब सूर्यको आराधना गरेको बेला नदिने भन्ने नभएकोले जन्मदा देखि आफ्नो शरिर संग भएको कवच र कुण्डलिहरु काटेर झिके र त्यस ब्राह्मणलाई दानमा दिए । देबताहरुका राजा इन्द्र चकित हुनुको साथै हर्षले प्रफुलित भयो । भिक्षा पाइसके पछि कसैले नगरेको काम गरेको भनि उनले कर्णको प्रशंसा गरे । त्यस उदारतामा कर्ण संग लाज लागेर इन्द्रले जुन सुकै एउटा बर माग भनि आज्ञा दिए । कर्णले जवाफ दिए – “शत्रुलाई मार्न सक्ने शक्ति भएको शस्त्र लिने मेरो इच्छा छ “ । इन्द्रले एउटा शर्त राखी त्यस बरदान दिए । “तिमीले यो अस्र एउटै शत्रुलाई मात्र प्रयोग गर्न सकने छौ । यसले जो सुकैलाई पनि मार्ने छ । मार्ने काम गरी सके पछि यस अस्त्र फेरि म कहाँ नै फर्कने छ, तिमीले पाउने छैनौ” । यति भनि इन्द्र गायब भए ।
परशुराम कहाँ गएर ब्राह्मण हुँ भनि कर्ण उनको चेला भएको थियो । परशुरामबाट ब्रम्हास्र भन्ने गुरु अस्र चलाउने मंत्र सिकेका थिए । कर्णको काखमा शिर राखेर एक दिन परशुराम सुतिरहेका थिए । त्यहि बेला एउटा डस्ने किराले कर्णलाई तिघ्रमा डसेर प्वाल नै पारी दिए । रगत बग्न थाल्यो । पिडा भयंकर थियो । गुरुको निद्रा खल बलिन्छ भनि डेग नचलि कर्ण सहेर बसि रहे । परशुराम बिउँझे । रगत बगिरहेको देखे । उनले भने – “प्रिय शिष्य, तिमी ब्राह्मण होइनौ । क्षत्रीयले मात्र शरीरको पिडामा नचलिकन बस्न सक्छ । मलाई सत्य कुरा भन” । सकारेर आफु एउटा सारथिको छोरा भएको कुरा भने । परशुरामले रिसाएर उनलाई सराप दिएका थिए । “गुरुलाई ढाँटेकोले तिमीले सिकेको ब्रह्मास्रको प्रयोग गर्न असफल हुने छौ । तिमीलाई चाहिएको बेला सो मंत्र तिमीले बिर्सने छौ” । यसै सरापको कारणले अर्जुनसंगको युद्धको अन्तिम बेला सम्म याद भएको मंत्र पनि प्रयोग गर्नु पर्ने बेला बिर्सेका थिए । दुर्योधनको बिश्वासका मित्र भएर युद्धको अन्त सम्म कौरबहरुकै भक्त भएर कर्ण बसेका थिए । भीष्म र द्रोणको पतन भए पछि कर्ण कौरबहरुको सेनापति भए । दुई दिन सम्म चमत्कार गरी लडे । आखिरमा उनका रथका पांग्रा जमिनमा धसियो । पांग्रा उचालेर उनले रथ चलाउन सकेन । यहि संकट परेको बेला अर्जुनले कर्णलाई मारी दिए । कुन्तीलाई दु:ख भयो ।
 
क्रमश:
१३  द्रोण
 
 
 

No comments:

Post a Comment